Doctrina. Studia społeczno-polityczne

Wstęp

Adam Bobryk — Tue, 09 Jan 2024 00:00:00 +0000

Introduction

Adam Bobryk — Tue, 09 Jan 2024 00:00:00 +0000

Patologie współczesnych wojen. Dzieci żołnierze

Mariusz Kubiak — Tue, 09 Jan 2024 00:00:00 +0000

W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczące jednej z najbardziej przerażających i drastycznych współczesnych patologii wojennych, jaką jest zjawisko dzieci żołnierzy. Analizie poddano ewolucję tego zjawiska od zakończenia drugiej wojny światowej aż po ostatnie lata. Szczególną uwagę zwrócono na przyczyny, charakter i specyfikę wykorzystania nieletnich w działaniach zbrojnych. Opisano skalę zjawiska oraz państwa, gdzie w największym stopniu dochodzi do wykorzystywania dzieci w charakterze młodocianych żołnierzy. Odniesiono się także do ocen prawnych tej patologii, a także unormowań legislacyjnych mających przeciwdziałać temu procederowi.

Skauting a niepodległość Polski. Elementy militarne i proobronne w harcerstwie

Piotr Giczela — Tue, 09 Jan 2024 00:00:00 +0000

Wszystkie organizacje harcerskie działające współcześnie w Polsce odwołują się do angielskich skautowych korzeni. Skauting jest systemem wychowawczym opracowanym przez oficera armii brytyjskiej i – choć prowadzić ma do zgoła innych celów niż cele armii – jest oparty na elementach wojskowości. Współtwórcy harcerstwa na ziemiach polskich wzmocnili te elementy w swej idei, gdy w końcowym okresie zaborów postanowili wykorzystać nowy ruch młodzieżowy do działań narodowowyzwoleńczych, w tym również militarnych. W obliczu rosnącego poziomu mobilizacji Polaków do ewentualnej obrony kraju w przypadku konfliktu zbrojnego, podobnego do wojny w Ukrainie, pojawia się możliwość ponownego wykorzystania harcerstwa do realizacji celów militarnych państwa. Artykuł prezentuje wnioski wypływające z krytycznej analizy dostępnych dokumentów źródłowych oraz zebranych wypowiedzi działaczy harcerskich. Uwzględniwszy wpływy polityczne, autor ustalił katalog zhierarchizowanych oczekiwań społecznych stawianych obecnie organizacjom harcerskim w Polsce.

Implikacje wojny w Ukrainie dla polityki bezpieczeństwa Francji

Marlena Drygiel-Bielińska — Tue, 09 Jan 2024 00:00:00 +0000

Polityka bezpieczeństwa Francji jest prowadzona w ścisłej korelacji z diagnozą jej środowiska strategicznego. Antycypacja, zapobieganie rozwojowi zagrożeń bezpieczeństwa oraz wczesna odpowiedź na sytuacje kryzysowe to działania, które powinny być podejmowane adekwatnie do sytuacji. W związku z tym w polityce Francji uwidacznia się reaktywność na zmiany w środowisku bezpieczeństwa i jego systematyczny przegląd. Z drugiej jednak strony wiele zależności we współczesnej polityce bezpieczeństwa Republiki pozostaje niezmiennych. Świadczą o tym np. odwołania do politycznych koncepcji Charlesa de Gaulle’a w bieżących działaniach na rzecz bezpieczeństwa państwa. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie na zmiany, jakie dokonały się w polityce bezpieczeństwa Francji wskutek agresji Rosji na Ukrainę w 2022 r. Nie zmieniły one fundamentów tej polityki, ale niewątpliwie wprowadziły konieczność refleksji i zmiany w niektórych obszarach.

Wpływ wojny w Ukrainie na rozwój NATO. Wizja NATO 2030

Raimonds Rublovskis — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Celem artykułu jest analiza możliwych scenariuszy wyniku konfliktu zbrojnego na Ukrainie oraz konsekwencji politycznych i militarnych dla NATO, przy uwzględnieniu decyzji politycznych i militarnych związanych ze Szczytem NATO w Madrycie w 2022 roku, nową Koncepcją Strategiczną NATO (NSC) z 2022 roku i Agendą NATO 2030. Wynik konfliktu na Ukrainie jednoznacznie określi zdolność polityczną, instytucjonalną i militarną Sojuszu NATO. Ponadto niezachodnie platformy integracji politycznej i militarnych, takie jak CSTO, BRICS, SCO zwiększą poziom współpracy politycznej, gospodarczej i militarnej ich państw członkowskich. Dlatego strategiczna perspektywa możliwego spadku zdolności politycznych, gospodarczych i militarnych Stanów Zjednoczonych i NATO oraz wzrostu zdolności politycznych, gospodarczych i militarnych BRICS i SCO stają się prawdopodobne. Agenda 2030 przedstawia strategiczne propozycje rozwoju NATO – pogłębione konsultacje polityczne i wojskowe między Sojusznikami, wzmocnienie zdolności odstraszania i obrony, utrzymanie opartego na zasadach międzynarodowego porządku, zwiększenie odporności, utrzymanie przewagi technologicznej, kontynuowanie Polityki Otwartych Drzwi NATO, zwiększenie szkoleń i budowanie zdolności, walka i dostosowanie się do zmian klimatycznych, inwestowanie w zdolności finansowe NATO oraz alokacja zasobów na budżety obronne państw członkowskich Sojuszu. Wyzwaniem politycznym pozostaje: spójność polityczna Sojuszu w kwestii Polityki Otwartych Drzwi NATO, w tym przystąpienia Ukrainy jako państwa członkowskiego oraz współpraca w dziedzinie politycznej, gospodarczej i militarnej między Federacją Rosyjską a Chinami.

Obraz wojny w twórczości pisarzy z czeskiego Śląska Cieszyńskiego

Jana Raclavská — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Obraz II wojny światowej w literaturze dotyczy najczęściej wydarzeń frontowych, bohaterstwa żołnierzy, tragizmu ludności cywilnej dotkniętej bezpośrednio działaniami wojennymi lub znajdującej się w obozach czy wywiezionej na roboty przymusowe. Wszystkie powyższe wątki znajdziemy w twórczości autorów z czeskiego Śląska Cieszyńskiego. Obraz wojny w literaturze został zaprezentowany na przykładzie tekstów dwu pisarzy: Henryka Jasiczka i Wiesława Adama Bergera, reprezentujących odmienne postawy artystyczne i polityczne oraz różną porę zaistnienia w świecie artystycznym. Łączyło ich przeżycie wojny w okresie wczesnej młodości i niezwykła wrażliwość na ludzkie nieszczęście nią spowodowane.

Organizacje kombatanckie a tożsamość zbiorowości lokalnej na przykładzie Morąga i okolic. Część II

Małgorzata Gałęziowska — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Celem tekstu jest umiejscowienie cech tożsamości członków organizacji kombatanckich w specyficznej społeczności lokalnej Morąga i okolic, naznaczonej skutkami II wojny światowej. Do najważniejszych czynników tożsamościowotwórczych należą zatrudnienie i rodzina, obok przynależności związkowej. Te czynniki są silnie warunkowane procesem osadnictwa. Wartość przeszłości dla tożsamości zmienia się w czasie – wraz z potrzebami kombatantów. Analizie poddano dokumenty wywołane przez organizacje kombatanckie, w tym życiorysy członków Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz Związku Inwalidów Wojennych.

Demokracja konsocjalna i zielony konsumpcjonizm w aspek-cie funkcji społeczeństwa prulalistycznego

Dušanka Slijepčević , Ewa Dąbrowska-Prokopowska, Duško Vejnović — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Problemem głównym artykułu jest brak konsensusu w Bośni i Hercegowinie (dalej B&H). Poruszona jest również tematyka cech społeczeństwa pluralistycznego (dalej PS) w Bośni i Hercegowinie oraz społeczeństwa pluralistycznego, ze szczególnym uwzględnieniem demokracji konsocjonalnej (dalej CD) i zielonego konsumeryzmu (dalej GC). Nierozwiązane kwestie przedpolityczne B&H nawet w XXI wieku warunkują zastosowanie CD i alternatywnych rozwiązań rozwojowych – GC oraz zielonej i cyrkularnej gospodarki (dalej GE, CE). Cele naukowe artykułu to: opis, zrozumienie, wyjaśnienie i przewidywanie. Stosowane są metody analityczno-dedukcyjne i porównawcze, a także studium przypadku B&H. Głównym rezultatem jest odkrycie GC jako wymogu PS dla procesu zrównoważonego rozwoju.

Casus Hamasu w Strefie Gazy wobec Palestyńskiej Władzy Narodowej

Renata Tarasiuk — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Głównym celem niniejszego artykułu jest analiza i ocena roli, jaką odgrywa Hamas w perspektywie rywalizacji o ustanowienie i utrzymanie władzy na terytoriach palestyńskich. Narracja obejmuje analizę: struktur władzy, okoliczności ustanowienia rządu Hamasu w Strefie Gazy, ambicji politycznych Hamasu, rywalizacji o władzę w perspektywie diachronicznej. Deskrypcji poddano struktury władzy, główne założenia polityki zewnętrznej i wewnętrznej oraz determinanty, które wpłynęły na ich kształt. Eksplanacji poddano implikacje walki o władzę w procesie destabilizacji wewnętrznej środowiska politycznego i społecznego na terytoriach palestyńskich oraz skutki dwuwładzy na terytoriach palestyńskich. W konkluzjach wskazano też możliwości przezwyciężenia obecnej sytuacji. Zwrócono również uwagę na postrzeganie palestyńskiej „gry o tron” przez znaczących „aktorów” środowiska międzynarodowego.

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy w ujęciu teoretycznym i prawnym w aspekcie bezpieczeństwa finansowego

Paulina Storska — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Pranie brudnych pieniędzy to zjawisko, które posiada negatywny wpływ na bezpieczeństwo finansowe podmiotów gospodarczych. Wpływa także destabilizująco na funkcjonowanie rynku finansowego. W artykule poruszona została problematyka prania brudnych pieniędzy jako jednego z rodzajów przestępstw gospodarczych. Proceder został przedstawiony z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawnych oraz literatury przedmiotu dotyczącej badanego zjawiska. Celem artykułu była prezentacja zagadnienia przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, definicji prezentowanych w literaturze przedmiotu, a także zasad funkcjonowania krajowego systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy.

Ideowo etyczny wizerunek polskiego inteligenta przełomu XIX i XX wieku – epoki wybitnych teoretyków oświaty i wychowania

Andrzej Sędek — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Artykuł jest próbą ukazania etyczno-ideowego wizerunku radykalnej inteligencji polskiej z przełomu XIX i XX wieku. Edward Abramowski, Janusz Korczak oraz Jan Władysław Dawid to wybitni przedstawiciele tej formacji. W ich myśli społeczno-politycznej ważne miejsce zajmuje problematyka dotycząca edukacji, oświaty i wychowania. Edukacja nigdy nie jest neutralna, zazwyczaj jest polityczna – wskazują na to przedstawiciele pedagogiki krytycznej, np. Henry A. Giroux. Rzeczywistość edukacyjna jest przedmiotem uwagi nie tylko pedagogów, ale też myślicieli, moralistów, społeczników, organizatorów życia społecznego i polityków. Opracowanie jest próbą znalezienia wspólnego mianownika dla idei „naprawy świata” propagowanych przez bohaterów opracowania – reprezentantów polskich intelektualistów i społeczników z przełomu XIX i XX wieku. Ich twórczość i działalność wynikała z niezgody na zastaną rzeczywistość społeczno-polityczną, a edukacja i wychowanie miały ich zdaniem być czynnikiem zmiany społecznej.

Zmiany struktury płci na Uniwersytecie w Dubrowniku od momentu jego założenia (2004/5) do (2022/3)

Natalia Stagl-Škaro, Irena Ipšić — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Kobiety stanowią 40% światowej siły roboczej i połowę populacji studentów w krajach rozwiniętych. Dlaczego zatem, jak analizujemy zatrudnienie kobiet na uczelniach, w hierarchii akademickiej obserwujemy zjawisko ich nieproporcjonalnie mniejszego udziału? Uniwersytet w Dubrowniku jest stosunkowo młodą instytucją i stanowi dobry przedmiot badań w zakresie struktur płciowych wśród pracowników naukowych, ponieważ nie ma tu „starych struktur”, czyli podstawowego czynnika dyskryminacji paternalistycznej. Pierwszy rocznik instytucji został opublikowany w 2004 roku; zauważamy, że wówczas na Uniwersytecie było tylko kilka kobiecych profesorów i jedna kobieta na stanowisku decyzyjnym. W porównaniu do najnowszego rocznika opublikowanego w 2021/22 roku (20 lat później), sytuacja dotycząca równości płci uległa radykalnym zmianom dzięki zatrudnieniu wielu młodych badaczek. Niemniej jednak, mężczyźni nadal dominują w hierarchii, a możemy zauważyć różnicę między „męskimi” a „żeńskimi” wydziałami zarówno wśród studentów, jak i kadry naukowej.

Rola i miejsce kultury w procesie konstruowania idei etnopedagogiki

Marek Matyjewicz — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Ideą przewodnią zaprezentowanych rozważań jest kultura rozumiana jako podłoże wszelkich działań pozwalających manifestować i dookreślać etniczną tożsamość człowieka. Artykuł podejmuje również problematykę etnopedagogiki, analizowaną przez pryzmat współczesnej przestrzeni społeczno-politycznej oraz zachodzących w niej dynamicznych procesów narodowościowych i etnicznych. Możliwości podjęcia dialogu z „innym” autor upatruje w obustronnej akceptacji wyznawanych systemów wartości przez wszystkie uczestniczące w nim strony oraz w działaniach edukacyjnych i artystycznych, ułatwiających poznanie i zrozumienie specyfiki różnego rodzaju odmienności.

Wartości etyczne i etniczne w kulturze organizacyjnej na Łotwie. Część I

Vladislav Volkov, Stanislav Buka, Yulija Timoshchenko, Inese Ratanova — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Autorzy artykułu wskazują na wagę badania środowiska gospodarczego, kultury organizacyjnej na Łotwie, jako kraju zróżnicowanego etnicznie, z uwzględnieniem wpływu czynnika etnicznego. Ponieważ w różnorodności etnicznej Łotwy wyróżnić można dwa bieguny etnokulturowe – etnicznych Łotyszy, którzy stanowią trzon łotewskiego państwa narodowego, oraz Rosjan, jako największą mniejszość w kraju, autorzy artykułu skupili się na zagadnieniu charakteru różnic etnicznych w łotewskiej kulturze organizacyjnej. Złożoność takiego podejścia do opisu wynika z faktu, że zdecydowana większość prac naukowych na Łotwie, uwzględniających wpływ czynnika etnicznego na życie społeczne, należy do obszaru nauk politycznych i badań socjologicznych. Podczas gdy nieliczne publikacje z zakresu nauk ekonomicznych traktują ugruntowaną kulturę organizacyjną w tym kraju głównie jako jednorodną całość etniczno-kulturową. Aby potwierdzić hipotezę, że czynnik etniczny odgrywa również ważną rolę w życiu gospodarczym Łotwy, autorzy artykułu, w 2021 roku, zorganizowali badanie socjologiczne w ramach projektu „Interakcja jednostki, społeczeństwa i państwa w ogólnym procesie historii Łotwy: konflikty wartości i kształtowanie się wspólnych wartości w historycznych punktach zwrotnych”. Celem tego badania była identyfikacja etnicznych cech kultury organizacyjnej na Łotwie poprzez naturę relacji etycznych pomiędzy Łotyszami i Rosjanami w życiu gospodarczym kraju. Jako kluczowy wskaźnik integralności kultury organizacyjnej dla wieloetnicznego środowiska Łotwy, autorzy wybrali wartość uniwersalnych norm moralnych, przede wszystkim sprawiedliwości, do regulowania stosunków między etnicznymi Łotyszami i Rosjanami, do wzajemnej oceny ich zawodowych i osobistych cech w życiu firm i organizacji. Dane z tego badania wykazały, że wysoka ocena ideałów sprawiedliwości jest charakterystyczna dla świadomości moralnej zarówno respondentów łotewskich, jak i rosyjskich. Jednocześnie stosunek do realizacji tych ideałów, a także innych wartości moralnych, w zachowaniach ekonomicznych, komunikacji biznesowej, w przyjmowaniu etyki korporacyjnej oraz poszanowaniu ustalonej hierarchii w przedsiębiorstwie i organizacji, w postrzeganiu zawodowych, moralnych, psychologicznych cech pracowników o różnych tożsamościach etnicznych ma pewne różnice między przedstawicielami tych grup. Wskazuje to na istotne miejsce faworyzowania etnicznego zarówno w świadomości etnicznych Łotyszy, jak i Rosjan przy ocenie strony przeciwnej, a co za tym idzie na istnienie subkultur etnicznych w obrębie kultury biznesowej i kultury organizacyjnej na Łotwie. Ze względu na obszerność artykułu podzielono go na dwie części. W pierwszej części przedstawiono teoretyczne uzasadnienie rozumienia relacji pomiędzy wartościami etycznymi i etnicznymi w kulturze organizacyjnej. W drugiej części zaprezentowano dane z badań socjologicznych i ich analizę.

Przesłanie symboliki liczby trzy w kulturze ludowej Białorusinów

Alicja Joanna Siegień-Matyjewicz — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

W niniejszym artykule przedstawiono rolę symboli w życiu jednostek i grup. Szczególną uwagę zwrócono na symboliczne znaczenie liczby trzy w kulturze ludowej Białorusinów, a dokładniej w obrzędach kalendarza ludowego, scenariuszach ceremonii zaślubin, rytuale narodzin, obrzędach związanych z chrztem, śmiercią i żałobą. Ukazano także dominującą rolę liczby trzy w mitologii i ustnej poetyckiej spuściźnie Białorusinów (szczególnie w zaklęciach i bajkach). Analiza literatury naukowej i wywiadów badawczych dowodzi, że liczby są uniwersalnym językiem, ponieważ zawierają informacje o źródle wierzeń kulturowych, o normach i wartościach różnych społeczeństw oraz o relacjach zachodzących między ich przedstawicielami.

Edward Abramowski – myśliciel i wizjoner

Przemysław Prekiel — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Zanim wybuchła wojna. Kraje sąsiadujące z Polską w perspektywie siedleckich gazet

Rafał Dydycz — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Przeobrażenia narodowe i polityczne Europy Wschodniej w XX wieku

Adam Bobryk — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Strategia dla Europy Środkowo-Wschodniej

Alicja Szumowiecka — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Diagnoza Nicka Bostroma rozwoju Superinteligencji a zagrożenia bezpieczeństwa integralności rodzaju ludzkiego

Cezary Kalita — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

X Ogólnopolskie Warsztaty Metodologiczno-Dydaktyczne w Naukach o Bezpieczeństwie na temat: „Badania, dydaktyka i praktyka zapewniania bezpieczeństwa różnym podmiotom w perspektywie transdyscyplinarnej”, Siedlce 22 kwietnia 2022 r.

Joanna Ważniewska — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Bezpie-czeństwo Europy Środkowej i Wschodniej w kontekście współczesnych problemów politycznych”, Siedlce 17 stycznia 2023 r.

Krzysztof Bobryk — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

XI Ogólnopolskie Warsztaty Metodologiczno-Dydaktyczne w Naukach o Bezpieczeństwie na temat: „Bezpieczeństwo podmiotów w późnej nowoczesno-ści”, Siedlce 20-21 kwietnia 2023 r.

Martyna Jakubiuk-Flisiak — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000

Bioetyczne i ekofilozoficzne refleksje Józefa Jaronia (1933-2023)

Krzysztof Drabik — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 +0000